Από την ΕΟ Ξάνθης – Δράμας, περνώντας από εξαιρετικής τέχνης πέτρινα γεφύρια, τη γραφική Σταυρούπολη (στα 29χλμ.), μέσα σε μια φύση που διασχίζει ο ποταμός Νέστος, φτάνετε μετά από 45χλμ. (υπολογίστε 1 ώρα περίπου) στο Φρούριο Καλύβας. Για να επισκεφθείτε τον Μακεδονικό Τάφο και το Φρούριο Καλύβας, πρέπει, πριν ξεκινήσετε το ταξίδι σας, να συνεννοηθείτε με το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων. Σταυρούπολη Στη Σταυρούπολη, έναν από τους ωραιότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Ξάνθης με καλοδουλεμένα καλντερίμια, γραφικά καφενεδάκια, όμορφα σπίτια επισκεφθείτε τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό του 1924, ήταν ο πρώτος σταθμός που  λειτούργησε στη Θράκη σαν στάση στη γραμμή Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης. Το Λαογραφικό Μουσείο της Σταυρούπολης Ένας μανιώδης συλλέκτης ο Σταύρος Καραμπατζάκης, συγκέντρωνε, επί χρόνια, στο παραδοσιακό καφενείο του χωριού διάφορα αντικείμενα, που η ραγδαία ανάπτυξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας έριχνε σε αχρησία. Τα δώρισε στον Δήμο Σταυρούπολης ο οποίος τα στέγασε στο κτήριο της άλλοτε Εφορείας Καπνού. Η ιστορία των αγροτικών και ημιαστικών πληθυσμών της Θράκης περνά μέσα από την καλοστημένη σειρά των εκθεμάτων: όπλα, γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, πήλινα και χάλκινα αγγεία, κουδούνια ζώων, υφαντά, φωτογραφίες, έγγραφα και μουσικά όργανα. Λάμπες ασετιλίνης, θυέλλης, πετρελαίου, φανοί και φαναράκια φέγγουν νοσταλγικά πάνω από τις μνήμες κάποιων επισκεπτών. Νέστος Νερά που ανοίγουν δρόμο ανάμεσα στα βράχια, γλώσσες γης που εισβάλλουν στο ποτάμι και σχηματίζουν φιόρδ: μια θεϊκή αρμονία γεμάτη χρώματα κι αρώματα. Τα Στενά ή Τέμπη του ποταμού (15χλμ. από την πόλη) μεταξύ των οικισμών Τοξότες και Σταυρούπολης, όπου σχηματίζονται οι μοναδικοί μαιανδρισμοί, ένα παιχνίδι νερού και γης 5 εκατομμυρίων χρονών. Μπείτε στο τρένο του ΟΣΕ που ξεκινά από τον οικισμό Τοξότες με κατεύθυνση προς Σταυρούπολη που κυλάει στις ίδιες ράγες με το μυθικό Orient Express. Διασχίζει το παραποτάμιο Αισθητικό Δάσος, ευρωπαϊκή περιοχή «Σημαντική για τα Πουλιά», λεύκες, ιτιές, φτελιές, πλατάνια, αγριοτριανταφυλλιές, περνά από πολλά τούνελ και σας εξασφαλίζει την καλύτερη θέα στους μαιάνδρους του Νέστου (διάρκεια: 30 λεπτά). Σ’ αυτήν την ομορφιά έζησε ο Ορφέας με την Ευρυδίκη. Εδώ έγραψε τα Ορφικά, αλλά και τα Λιθικά, την περίφημη διδασκαλία προς τον Θεοδάμαντα για τις εξαιρετικές δυνάμεις των λίθων. Εδώ λάτρευαν τον Διόνυσο-Ζαγρέα, την ορφική εκδοχή του Διονύσου με μυστηριακές τελετές. Αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν έξω από τα Κομνηνά, ανήκουν σε αυτήν ακριβώς τη λατρεία. Ο μακεδονικός τάφος βρίσκεται σε απόσταση 5χλμ. από τη Σταυρούπολη, λίγο πριν τα Κομνηνά. Ο Μακεδονικός Τάφος Σταυρούπολης - Κομνηνών Ο τάφος της Σταυρούπολης – Κομνηνών, ο πιο καλοδιατηρημένος μακεδονικός τάφος της Θράκης, εντυπωσιάζει με το μέγεθός του και τους τοίχους από ντόπιο μάρμαρο. Ανήκει, κατά πάσα πιθανότητα στον 2ο π.Χ. αι. και μάλλον συνδέεται με τον γειτονικό οικισμό του Μύτικα (500μ. νοτιότερα) που κατοικήθηκε από την εποχή του Σιδήρου ως τους βυζαντινούς χρόνους. Το Φρούριο της Καλύβας Το Φρούριο, στην κορυφή του κατάφυτου υψώματος Καλές (Κάστρο) σε υψόμετρο 627μ., 4χλμ. ΝΑ του εγκαταλειμμένου χωριού Καλύβα, ελέγχει μεγάλο μέρος της κοιλάδας του Νέστου και έχει οπτική επαφή με άλλα φρούρια της παρανέστιας περιοχής. Κατασκευάστηκε από τον Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας γύρω στο 340 π.Χ. στη θέση προϋπάρχουσας θρακικής εγκατάστασης της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου (9ος-8ος αι. π.Χ.). και χρησιμοποιήθηκε ως τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Ο περίβολός του έχει σχήμα ακανόνιστου τραπεζίου με περίμετρο 245μ. και μέγιστο σωζόμενο ύψος 3,50μ. Η κύρια είσοδος του είναι η λεγόμενη «Πύλη του Πριάπου» ονομασία που προέρχεται από το αποτροπαϊκό ανάγλυφο του θεού που βρέθηκε κοντά της και κοσμούσε τον θολίτη λίθο από το τόξο του υπέρθυρου. Η δεξαμενή του αποτελεί μεγάλο τεχνικό έργο της αρχαίας μηχανικής και υδραυλικής. Σταυρούπολη - Λειβαδίτης Από τη Σταυρούπολη, συνεχίζετε επί της ΕΟ Ξάνθης-Δράμας, με κατεύθυνση προς τη Δράμα, στα 6,5χλμ. στρίβετε δεξιά προς Καρυόφυτο και Λειβαδίτη, που βρίσκεται 22,5χλμ. από τη Σταυρούπολη (διάρκεια: 30 λεπτά) Σε απόσταση 10χλμ. από τον Λειβαδίτη βρίσκεται το Δασικό χωριό του Ερυμάνθου με διαμορφωμένους χώρους αναψυχής και καταλύματα, απ’ όπου κάποιος μπορεί να περπατήσει σε ειδικά διαμορφωμένα και σημασμένα μονοπάτια μέχρι τον επιβλητικό καταρράκτη του Λειβαδίτη ή καταρράκτη Τραχωνίου, ύψους 40 μ., τον μεγαλύτερο των Βαλκανίων. Στον Λειβαδίτη, εκτός από το Δασικό Χωριό, τα καταφύγια των Ορειβατών και του Φυσιολατρικού Πολιτιστικού Συλλόγου Ξάνθης προσφέρονται ως χώροι διαμονής των επισκεπτών, που αγαπούν την αναρρίχηση, την πεζοπορία, τις διαδρομές με 4x4 ή το mountain bike. Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές – Ξανθιώτικο Καρναβάλι Η σύγχρονη Ξάνθη είναι γνωστή στο πανελλήνιο και για τις γιορτές που διοργανώνει. Γιορτές όπως το διεθνώς πλέον γνωστό Ξανθιώτικο Καρναβάλι, ενταγμένο όμως στο πλαίσιο των «Θρακικών Λαογραφικών Γιορτών», νόμιμη αλλά και παραδοσιακή έκφανση ανατροπής της καθημερινότητας, σπονδή στη χαρά της ζωής και τη μεγάλη θρακική παράδοση του Διονύσου. Από το 1991 οι Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές έρχονται να μυήσουν, να διασώσουν μέσω των δρώμενων και των εορταστικών εκδηλώσεων το πνεύμα του παραδοσιακού στοιχείου στους νέους ανθρώπους. Οι Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές κορυφώνονται την τελευταία Κυριακή του Καρναβαλιού με τη μεγάλη, ιδιαίτερη αισθητικής, παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών. Ο θεσμός κλείνει με το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Τζάρου. Το έθιμο της Καμήλας ή Τζιαμάλας Ένα ακόμη έθιμο που αναβιώνει την περίοδο της Αποκριάς, στη Σταυρούπολη της Ξάνθης είναι το έθιμο της Καμήλας ή Τζιαμάλας. Οι νέοι κατασκευάζουν με κουρέλια και δέρματα το ομοίωμα μίας καμήλας την οποία περιφέρουν από πόρτα σε πόρτα με τη συνοδεία φλογέρας ή νταουλιού. Οι νοικοκυραίοι κερνούν με λιχουδιές και χρήματα την καμήλα, αλλά αν ξεφύγει απ’ τον καμηλιέρη, την κερνούν χτυπήματα. Το δρώμενο συμβολίζει την πορεία της ζωής του ανθρώπου με τις ατυχίες και τις ευτυχείς στιγμές της. «Γιορτές της Παλιάς Πόλης» Με σκηνικό την παλιά πόλη της Ξάνθης παρελθόν, παρόν και μέλλον συμβιώνουν σε ένα κλίμα ευωχίας, χαράς και  αισιοδοξίας. Στα γραφικά σοκάκια, όλο και κάποιος σύλλογος προσφέρει λιχουδιές και τοπικά «νέκταρ». Μουσικές γεμίζουν τον αέρα. Στο μεταίχμιο του καλοκαιριού και του φθινοπώρου και για δύο εβδομάδες η παλιά Ξάνθη γίνεται το κέντρο του πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Από το 1991 οπότε καθιερώθηκαν οι Γιορτές της Παλιάς Πόλης, η Ξάνθη διονυσιάζεται, προβάλλοντας ταυτόχρονα την ιστορία και τον πολιτισμό της, τα ήθη, τα έθιμα, τις μουσικές και τους χορούς της. Χιλιάδες κόσμος συρρέει από όλα τα μέρη της Ελλάδας για να παρακολουθήσουν τις θεατρικές παραστάσεις, τις συναυλίες, να επισκεφθούν τις εκθέσεις. Οι ρυθμοί είναι ξέφρενοι. Κανείς δεν κοιμάται. Πρόκειται για ένα θαύμα συλλογικής προσπάθειας με πρωταγωνιστές τους πολιτιστικούς συλλόγους που δίνουν την ψυχή τους για την επιτυχία του. Φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι» Από το 2007 στο πλαίσιο των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών της δράσεων, η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης και από το 2011 σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης οργανώνει στην Ξάνθη το Φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι». Το Φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια εγκαινιάζει έναν νέο κύκλο προσεγγίσεων πάνω στο πολύπλευρο έργο του μεγάλου Έλληνα δημιουργού. Καλεσμένοι σ’ αυτό είναι προσωπικότητες που, αρχίζοντας από μία συνολική αποτίμηση, εισάγουν τους θεατές στα επιμέρους θέματα – αφιερώματα και επικεντρώνονται στη σχέση του Μάνου Χατζιδάκι με το τραγούδι, με την ποίηση, τον κινηματογράφο, το θέατρο, το ραδιόφωνο, τη δισκογραφία, και βέβαια και με το δημόσιο λόγο του ή την στάση του απέναντι στους νέους δημιουργούς. Ξάνθη - Συδινή Από την ΕΟ Ξάνθης-Κομοτηνής φτάνετε σε 18χλμ. στη Συδινή (διάρκεια: 20 λεπτά). Εδώ, σας περιμένει ένας κόσμος γεμάτος φαντασία και αγάπη. Το μουσείο παιδικής τέχνης «Οικουμένη». Το μουσείο παιδικής τέχνης «Οικουμένη» στεγάζει τις προσπάθειες των παιδιών του κόσμου που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Γέφυρες Αγάπης», δημιουργώντας και εκθέτοντας συγγραφές παραμυθιών και κατασκευές κούκλας με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον. Κάθε δυο χρόνια διοργανώνει την Παγκόσμια Biennale Παιδικής Ζωγραφικής, στην οποία συμμετέχουν χιλιάδες παιδιά από πολλές χώρες του κόσμου. Τηλέφωνο επικοινωνίας: +3025410 78109 www.oikoumeni.gr Από τη Συδινή τα Άβδηρα απέχουν 18,5χλμ. Εκεί εκτός από το αρχαιολογικό Μουσείο, θα επισκεφθείτε και το Λαογραφικό Μουσείο, ένα βήμα από το αρχαιολογικό, που στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό πέτρινο κτήριο. Όσο για τα σημερινά Άβδηρα, αποτελούνται από το χωριό και τη Σκάλα Αβδήρων με την ατέλειωτη αμμουδιά. Ο οικισμός δημιουργήθηκε το 1700 όταν οι κάτοικοι του Πολύστυλου μεταφέρθηκαν εδώ. Είναι ένα όμορφο χωριό με λιθόστρωτα δρομάκια και τοπικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά του (αναζητήστε του Παμουκτσόγλου). Ιδίως το καλοκαίρι, ο κόσμος έρχεται εδώ για τις βραβευμένες με γαλάζια σημαία παραλίες του πάνω στο Θρακικό αλλά και τις εκδηλώσεις για τα Δημοκρίτεια. Το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων Η αρχιτεκτονική μελέτη του κτηρίου εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες μηχανικούς του Υπουργείου Πολιτισμού Γ. Πολυχρονίου και Ν. Φιλιππίδη. Στο εξωτερικό του υπάρχουν αναφορές στα παραδοσιακά κτίσματα της Θράκης. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων εκτίθενται αντικείμενα που βρέθηκαν στην πόλη και τα νεκροταφεία των αρχαίων Αβδήρων. Η έκθεση καλύπτει τη χρονική περίοδο από τον 7ο π.Χ. αι. ως τον 13ο μ.Χ. αιώνα. Το μουσείο έχει έντονο εκπαιδευτικό χαρακτήρα και είναι ιδανικό για παιδιά και εφήβους, ενώ συγχρόνως ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Το Λαογραφικό μουσείο Αβδήρων Το Λαογραφικό μουσείο Αβδήρων στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο νεοκλασικό κτήριο του παλιού σχολείου Αβδήρων και χρονολογείται από το 1860. Η τοποθεσία του μουσείου, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα παραδοσιακά κτήρια που το πλαισιώνουν, συνθέτουν ένα μοναδικό μωσαϊκό παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολιτισμικής αξίας. Τα εκθέματα του μουσείου αναπτύσσονται σε δύο θεματικές ενότητες, την αγροτική ζωή και την υφαντική τέχνη και χρονολογούνται από το 1830 έως το 1950. Από τα Άβδηρα, αναχωρείτε για το γραφικό Πόρτο Λάγος (18χλμ.), όπου στο περιβάλλον της λίμνης Βιστωνίδας είναι αρμονικά ενταγμένο το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, του προστάτη αγίου των θαλασσών και των ναυτικών. Είναι κτισμένο πάνω στο νησάκι Μπουρού και συνδέεται με την αντικρινή του όχθη με ξύλινη γέφυρα.