100χλμ. περίπου. Χρόνος: κατά
βούληση. Ο κύριος οδικός άξονας της Θάσου καλύπτει τις ακτές του
νησιού και ενώνει όλα τα παράκτια χωριά, ενώ επεκτείνεται και
προς τα ορεινά. Σημειώστε ότι ο όρος Σκάλα υποδηλώνει το επίνειο,
δηλαδή το λιμάνι ενός οικισμού της ενδοχώρας. Πρώτος σταθμός: η
Σκάλα Ραχωνίου,
το λιμάνι των μεσόγειων χωριών Άγιος Γεώργιος και Ραχώνι
που απέχουν 5 περίπου χλμ. από την θάλασσα. Όταν στο
πέλαγος, προς τα τέλη του 19ου αι. εξέλιπαν οι πειρατές και οι
κουρσάροι, οι κάτοικοι του παλαιού Αγίου Γεωργίου, ίδρυσαν τον σημερινό
οικισμό. Στον παλαιό Άγιο Γεώργιο μεγάλωσε και ο μετέπειτα
ιδρυτής της αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλη. Το Ραχώνι φιλοξενεί εξαιρετικής αισθητικής παραδοσιακά αρχοντικά και την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, όπου προσφέρεται στο εκκλησίασμα το Κουρμπάνι, στιφάδο από μοσχαρίσιο κρέας. Το χωριό φημίζεται για το λάδι, το ανθόμελο και το γλυκό κουταλιού καρυδάκι. Λέγεται ότι οι ελαιώνες του Ραχωνίου και του
Πρίνου είναι οι αρχαιότεροι στο νησί και πολλά δέντρα έχουν
ηλικία πάνω από 900 χρόνια. Δεύτερος σταθμός: ο
Πρίνος,
ορεινός οικισμός στα 17χλμ. από τον Λιμένα. Η περιοχή έγινε
διάσημη τη δεκαετία του ’70 από τα κοιτάσματα πετρελαίου που
εντοπίστηκαν στον θαλάσσιο πυθμένα ανοιχτά των ακτών της Σκάλας
Πρίνου. Η άντληση και η επεξεργασία του «μαύρου χρυσού»
συνεχίζεται εδώ αδιάλειπτα έως και σήμερα. Η Σκάλα Πρίνου και ο νέος
οικισμός «Δασύλλιο» διαθέτει παραλίες με πεντακάθαρα νερά,
πεύκα κι αρμυρίκια πλάι στο κύμα. Γευτείτε το φημισμένο για τις
ευεργετικές του ιδιότητες βιολογικό ελαιόλαδο «καρδιόφιλο», τις
νοστιμότατες αλατοελιές και το ευωδιαστό μέλι. Επισκεφθείτε κοντά
στο λιμάνι το
Μουσείο Ελιάς και ελαιόλαδου www.oliveoilmuseum.gr Τηλέφωνο: +30 25930 71950. Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα -
Σάββατο: 08:00 - 16:00, Κυριακή κλειστά. Διασκεδάστε στη
Γιορτή Μελιού που
διοργανώνει το πρώτο 10ήμερο του Αυγούστου, ο
Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Θάσου στους χώρους του, επί της οδού Σκάλας
Πρίνου-Σκάλας Ραχωνίου. Προσφέρονται δωρεάν όλα τα προϊόντα
μελιού, αλλά και άλλα τοπικά προϊόντα γλυκά, τυριά και βέβαια,
κρασιά. Τηλέφωνο: +30 25930 71361 και +30
25930 58290. Παίρνετε τον αριστερό δρόμο στην
διασταύρωση του χωριού Πρίνος και ανηφορίζετε μέσα από
ελιές και πεύκα, προς τον παραδοσιακό οικισμό των
Καζαβητίων.
Μετά από περίπου 4 χλμ. φτάνετε στο πρώτο Καζαβήτι, το Μικρό
Καζαβήτι (Μικρός Πρίνος) και 500μ. μετά, στο Μεγάλο Καζαβήτι
(Μεγάλος Πρίνος). Η περιοχή φημίζεται για το εξαιρετικό κλίμα, τα
αμπέλια της και το εκλεκτό κρασί της. Μαστόροι από τη Δυτική Μακεδονία
και την Ήπειρο έχτισαν εδώ στα χρόνια της ακμής, πέτρινα
σπίτια με στέγες από σχιστόλιθο, ξύλινους εξώστες και ζωγραφισμένα
ταβάνια. Στενά, λιθόστρωτα δρομάκια, σχολεία, παλιά
αρχοντικά, εκκλησίες, τρεχούμενα νερά, αηδόνια συνθέτουν ένα τοπίο
μοναδικό για χαλάρωση και ονειροπόληση. Κάτω από τα σκιερά
πλατάνια, καφενεία και ταβέρνες προσφέρουν εκλεκτά τοπικά
προϊόντα γαρνιρισμένα με ζεστό χαμόγελο και αφοπλιστική απλότητα.
Στις 27 Ιουλίου, ημέρα του Αγ. Παντελεήμονος, μη χάσετε το
πανηγύρι της ομώνυμης γυναικείας μονής, κοντά στο χωριό. Κάθε χρόνο, Ιούλιο με Αύγουστο, ο
δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος διοργανώνει τα Καζαβητιανά:
παραδοσιακοί χοροί, εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής και
βιβλίου, μουσικές βραδιές με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Επιστρέφετε στον Πρίνο,
συνεχίζετε στην ΕΟ Θάσος-Λιμενάρια και μετά από 3χλμ. φτάνετε στη
Σκάλα
Σωτήρος, όπου και το παλαιότερο εργοστάσιο επεξεργασίας
πυρήνα ελιάς του νησιού. Ο οικισμός του Σωτήρος, 3χλμ. από τη
Σκάλα, με το πυκνό του δάσος και τα τρεχούμενα νερά, αποτελεί
πόλο έλξης για τους λάτρεις του βουνού. Ο ιερός ναός της
Μεταμορφώσεως του Σωτήρος του 1890 είναι ένα από τα περισσότερο
ενδιαφέροντα θρησκευτικά μνημεία του νησιού. Από τη Σκάλα Σωτήρος σε 3χλμ.
φτάνετε στη γραφική
Σκάλα Καλλιράχης. Αξίζει να διανύσετε τα
2,5χλμ. και να ανηφορίσετε, ανάμεσα στα ελαιόδεντρα, ως την
Καλλιράχη, οικισμό του 18ου αι. για να επισκεφθείτε το Λαογραφικό
Μουσείο στην ανακαινισμένη κατοικία του 1740, με την επίπλωση και
τη διακόσμηση της εποχής, και τα πέτρινα γεφύρια, εξαιρετικά
δείγματα της τέχνης των σπουδαίων Ηπειρωτών μαστόρων. Από τη Σκάλα Καλλιράχης συνεχίζετε άλλα 7χλμ. προς τη
Σκάλα Μαριών, όπου και βρίσκεται η περίφημη παραλία
Ασπάς (ή Ατσπάς), με τα πεντακάθαρα, ρηχά νερά και την ψιλή ξανθιά άμμο. Εδώ φόρτωναν παλαιότερα τα μεταλλεύματα σιδήρου από τα ορυχεία των Μαριών (12χλμ. από την παραλία). Από τη Σκάλα Μαριών φτάνετε μετά
από 7,5χλμ. στα
Λιμενάρια, τη μεγαλύτερη κωμόπολη της Θάσου
που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην αυγή του 20ου αι. χάρη στα
μεταλλεύματα σιδήρου. Η εκμετάλλευσή τους ξεκίνησε το 1905
από τη γερμανική εταιρεία Speidel και σταμάτησε το 1963. Οι φίλοι
της βιομηχανικής αρχαιολογίας, αλλά και της τέχνης θα έχουν την
ευκαιρία να επισκεφθούν το παλιό εργοστάσιο επεξεργασίας
σιδήρου, καθώς και την εκεί υπαίθρια έκθεση έργων τέχνης. Επισκεφθείτε το
λαογραφικό
μουσείο Λιμεναρίων στο κτήριο της παλαιάς κοινότητας για να μάθετε
τα μυστικά του ρετσινιού και της ρετσίνας. Τα Λιμενάρια διαθέτουν πολλές
ταβέρνες, καφενεία, και μπαρ, έντονη νυχτερινή ζωή και θερινό
σινεμά με συχνές προβολές ταινιών. Την τρίτη μέρα του Πάσχα
στα Καλύβια Λιμεναρίων γιορτάζεται το «Για βρέξ’ Απρίλη μ». Οι
κάτοικοι χορεύουν και παρακαλούν το Θεό να βρέξει για να μην
ξεραθούν τα αμπέλια και να έχουν καλή παραγωγή. Από τα Λιμενάρια μπορείτε, αν
διαθέτετε 4Χ4 ή άλλο ψηλό όχημα, να επισκεφθείτε ένα πανέμορφο
χωριό κρυμμένο σε ένα οροπέδιο του Υψαρίου:
Κάστρο: ένα χωριό
μνημείο. Είναι ο παλιότερος οικισμός του νησιού. Επισκεφθείτε τον
κηρυγμένο διατηρητέο ναό του Αγίου Αθανασίου, μνημείο του
1804. Χτίστηκε, λένε, σε 40 μέρες, με σχετική άδεια του Σουλτάνου.
Λειτουργεί το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα και γιορτάζει στις 18
Ιανουαρίου, όπου γίνεται πανηγύρι. Λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από
τις
Μαριές και συνεχίζοντας προς το βουνό, βρίσκεται η μοναδική
τεχνητή λίμνη του νησιού με τον μικρό καταρράκτη, η λίμνη της
Γέννας, ένας ενδιαφέρων βιότοπος. Από τα Λιμενάρια, συνεχίζετε προς
το
Πευκάρι (στα 2,5χλμ.) Η παραλία του είναι γνωστή για τα
βαθιά καθαρά νερά της καθώς και το κέντρο θαλάσσιων σπορ. Από το Πευκάρι, φτάνετε, μετά από
1χλμ., στον
Ποτό, το καλοκαιρινό στέκι της νεολαίας και το
κοσμικότερο μέρος του νησιού. Τα ηλιοβασιλέματα με τον ήλιο να
χάνεται πίσω από την οροσειρά του όρους Άθως είναι μοναδικά. Από τον Ποτό ασφαλτοστρωμένος
δρόμος σας οδηγεί σε 10,5χλμ. στον
Θεολόγο, κηρυγμένο
παραδοσιακό οικισμό, από τους παλαιότερους του νησιού (αναφέρεται ήδη
στα έγγραφα του 13ου αι. μ.Χ.). Τα άφθονα νερά του, η πυκνή
βλάστηση και η προστατευμένη θέση του ήταν οι λόγοι για τους
οποίους οι μοναχοί του Αγίου Όρους το επέλεξαν για μετόχι.
Επισκεφθείτε το αρχοντικό Χατζηγιώργη (λαογραφικό μουσείο), θαυμάστε τα
μακεδονίτικα αρχοντικά και σπίτια, περιπλανηθείτε στα
γραφικά δρομάκια. Περπατήστε ως το πέτρινο γεφύρι του 1917. Μη
φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε το δημοφιλές κατσικάκι και τα
εξαιρετικά τοπικά εδέσματα. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα οι κάτοικοι μεταφέρουν,
μέσα από ένα μονοπάτι, την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του
Θεολόγου από ένα παρεκκλήσι του χωριού στο μοναστήρι του
Αρχαγγέλου Μιχαήλ, όπου και διανυκτερεύουν. Το καλοκαίρι, μη
χάσετε την αναπαράσταση του
θασίτικου γάμου: συμμετέχουν
όλοι, κάτοικοι και επισκέπτες. Επιστρέφετε στον Ποτό και
κατευθύνεστε προς την Αστρίδα. Η
Αστρίς ή Αστρίδα που πήρε το
όνομά της από τον καθαρό και ξάστερο ουρανό της τα καλοκαιρινά
βράδια, απέναντί της έχει το νησάκι Παναγία ή Αστιριώτικο, ή,
κατά την παράδοση, νησί των Σειρήνων, αυτών των μυθικών
πλασμάτων που κατασπάραζαν όποιον ταξιδιώτη τις πλησίαζε
μαγεμένος από το τραγούδι τους. Παραλίες: Ψιλή Άμμος, Σαλονικιός,
Αη Βασίλnς και Καλάμι. Με enduro και πεζοί ή μόνον πεζοί,
από τον οικισμό της Αστρίδας, κατευθυνόμενοι προς νότο, θα
συναντήσετε τη Γκιόλα, πανέμορφη φυσική πισίνα λαξευμένη μέσα
στους βράχους με νερό πιο ζεστό από της θάλασσας. Από την Αστρίδα, συνεχίζετε προς
την
Ι. Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ (στα 6,8χλμ.) τη μεγαλύτερη
της Θάσου και σημαντικό προσκύνημα για τους χριστιανούς.
Χτισμένη στο χείλος ενός απόκρημνου βράχου, μοιάζει να αιωρείται
ανάμεσα στον ουρανό και στην απεραντοσύνη του Αιγαίου. Κατόπιν
προσταγής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ο ασκητής Λουκάς έχτισε
εδώ το 1.110 μ.Χ. εκκλησάκι μέσα στο οποίο ανέβλυσε αγίασμα.
Λένε πως οι άπιστοι που θέλησαν να μιάνουν κάποτε το αγίασμα,
πλήρωσαν με τη ζωή του την πράξη τους, ενώ το αγίασμα
αναβλύζει πια από σπηλιά κοντά στη θάλασσα. Μετά από χρόνια,
κατέληξε στον ναό και ο Τίμιος Ήλος, που είχε αφιερώσει ο αυτοκράτορας
Νικηφόρος Βοτανειάτης στη Ιερά Μονή Φιλοθέου του Αγίου
Όρους. Αργότερα στη θέση της εκκλησίας ιδρύθηκε η Μονή, ως
μετόχι πλέον της Μονής Φιλοθέου. Το 1974 μοναχές από το Πήλιο,
μαζί με Αγιορείτη ιερομόναχο εργάστηκαν σκληρά και μεταμόρφωσαν
το μοναστήρι. Για τη Θάσο και για τους κατοίκους του
Θεολόγου ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο προστάτης Άγιός τους. Πλήθος
προσκυνητών συρρέουν εδώ για τη Χάρη του Αρχαγγέλου και για
την ευλογία του Τιμίου Ήλου. Εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και την
Τρίτη του Πάσχα. Τηλέφωνο +30 25930 31500 Μετά τη Μονή συναντάτε στα
4,2χλμ. την παραλία της Θυμωνιάς. Από τη Θυμωνιά φτάνετε στα
3,6χλμ. στη χερσόνησο της Αλυκής, ένα από τα διασημότερα αξιοθέατα
του νησιού.
Η Αλυκή Μια μικρή, κατάφυτη, χερσόνησος βυθίζεται στο πέλαγος, κρατώντας στην αγκαλιά της έναν θησαυρό: το πεντακάθαρο, κρουστό, ολόλευκο μάρμαρό της. Το λατομείο της που
για χίλια τετρακόσια χρόνια προμήθευε μάρμαρο τον τότε γνωστό κόσμο
(7ος αι. π.Χ. – 7ος αι. μ.Χ.): ένα από
τα σπουδαιότερα βιομηχανικά μνημεία τηςανθρωπότητας. Στον ανατολικό ορμίσκο της: τα ερείπια ενός ναού
των Διοσκούρων. Εδώ προσεύχονταν, στην αρχαιότητα, πριν ανοιχτούν
στο πέλαγος, τα πληρώματα των πλοίων
που φόρτωναν το περιζήτητο μάρμαρο. Στην κορυφή της, τα
απομεινάρια από δυο τρίκλιτες βασιλικές. Σ’ αυτές, προσεύχονταν
οι κάτοικοι του οικισμού κι οι ναυτικοί, στους πρώτους βυζαντινούς
χρόνους, ως τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Ύστερα ήρθε η καταστροφή και η
εγκατάλειψη. Η ζωή επιστρέφει, τα νεότερα χρόνια, όταν κάτοικοι
του Θεολόγου διαμένουν προσωρινά στην Αλυκή για τη συγκομιδή
του καρπού της ελιάς σια βλάστηση, μια διάσημη παραλία: τον Παράδεισο και ένα μικρό νησάκι, από τους καλύτερους ψαρότοπους, το Κοινυριώτικο. Από τα
Κοίνυρα συνεχίζετε προς
Σκάλα Ποταμιάς και Χρυσή Ακτή (στα 8,3χλμ.) Στο κέντρο του λιμανιού της Σκάλας Ποταμιάς, ένα πέτρινο κτήριο, ο
Ταρσανάς, παλιό αλιευτικό καταφύγιο των
μοναχών του Αγίου Όρους, φιλοξενεί σήμερα πολιτιστικές
εκδηλώσεις. Από τη Χρυσή Ακτή, ανηφορίζετε
προς τον παραδοσιακό οικισμό της Ποταμιάς (στα 3χλμ.),
χτισμένο στους πρόποδες του όρους Υψάριο. Πετρόκτιστα σπίτια,
στέγες από κόκκινο κεραμίδι απλώνονται με τάξη σε ένα καταπράσινο
περιβάλλον με τρεχούμενα νερά. Επισκεφθείτε το
Μουσείο
Πολύγνωτου Βαγή. Στεγάζεται στο παλιό πέτρινο δημοτικό σχολείο, στο
κέντρο του χωριού. Η συλλογή του περιλαμβάνει 98 γλυπτά του Βαγή,
25 από τα οποία είναι πολύ μικρού μεγέθους και 15 ζωγραφικούς
πίνακες του ίδιου καλλιτέχνη. Εντυπωσιακή η σειρά μνημειακών
έργων, όπως η Αρκούδα με το νεογέννητο, ο Κόσμος κλπ. Από την Ποταμιά, κατευθύνεστε
προς την Παναγιά (στα 3χλμ.). Πριν 300 χρόνια, όταν οι κάτοικοι
του Λιμένα αναγκάστηκαν λόγω της πειρατείας να εγκαταλείψουν
τα παράλια έχτισαν εδώ την Παναγιά, η οποία έγινε πρωτεύουσα
του νησιού μετά την επανάσταση του 1821. Κηρυγμένος
παραδοσιακός οικισμός με λιθόστρωτα δρομάκια, στέγες από
σχιστόλιθο, μικρά ξύλινα μπαλκόνια και σκεπαστούς εξώστες. Επισκεφθείτε
το
Παραδοσιακό Ελαιοτριβείο, το σπήλαιο «Δρακότρυπα» και τον
Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ύψους 18μ., χτισμένο με
υλικά από αρχαίους ναούς με το εντυπωσιακό χειροποίητο τέμπλο,
την εικόνα της Παναγίας της Παντοβλεπούσας και το
λευκοπορφυρό λάβαρο του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου. Τα νομίσματα της
Παναγίας: Στα τέλη του 19ου αι., η Οθωμανική αυτοκρατορία πτωχεύει.
Τότε, η εκκλησία κάθε χωριού αγοράζει με την οκά από την
Ξάνθη και τη Σμύρνη, τα χωρίς ονομαστική αξία χάλκινα
νομίσματα, τα σφραγίζει και τα χρησιμοποιεί για τις συναλλαγές του
χωριού. Τα κέρδη από την επιχείρηση χρησιμοποιεί για το κοινωνικό της
έργο. Από την Παναγιά, κατηφορίζετε στη
Χρυσή Αμμουδιά (στα 5,5χλμ.), μια από τις πιο δημοφιλείς
παραλίες του νησιού με χρυσή άμμο και ρηχά νερά, μήκους 5χλμ. και
θαλάσσια σπορ. Συνεχίζετε προς
Μακρύαμμο, καλά
οργανωμένη παραλία, με εγκαταστάσεις για θαλάσσια σπορ.
Από εδώ, σε 10χλμ. φτάνετε στον
Λιμένα.