Κατοικημένη αδιάκοπα από τον 7ο π.Χ. αιώνα η συνοικία της Παναγίας αποτελεί τον αρχικό ιστορικό πυρήνα της πόλης της Καβάλας. Πάνω σ’ αυτό το βραχώδες ακρωτήρι θεμελιώθηκε η πόλη που με τα τρία ονόματά της (Νεάπολις, Χριστούπολις, Καβάλα) διέσχισε τους αιώνες της ιστορίας της. Η ιστορία της είναι σε μεγάλο βαθμό η ίδια η ιστορία της Καβάλας. Η αδιάκοπη κατοίκησή της, σε συνδυασμό με τη στενότητα του χώρου, δεν επέτρεψε να διατηρηθούν παρά ελάχιστα ίχνη από το αρχαίο και το βυζαντινό της παρελθόν, ίχνη που εντοπίζονται στις οχυρώσεις της ή που έφερε στο φως η σκαπάνη της αρχαιολογικής έρευνας και διατηρούνται στα μουσεία. Για 2.500 χρόνια η πόλη αναπτύσσεται μέσα στα όρια των αρχαίων και βυζαντινών τειχών της, σε έκταση 13 εκταρίων. Μόνο στις αρχές του 16ου αιώνα επεκτείνεται και λίγο έξω απ’ αυτήν και περιλαμβάνει πλέον και κι ένα τραπεζοειδές επίπεδο κομμάτι γης, δίπλα στη θάλασσα και το λιμάνι, έκτασης 4 εκταρίων. Τα όρια αυτά και η συνολική έκταση των 17 εκταρίων διατηρούνται μέχρι το 1865 – 1870. Τομή στην ιστορία της πόλης – χερσονήσου της Παναγίας είναι το 1391. Τότε η Χριστούπολη καταλαμβάνεται από τους Οθωμανούς, υφίσταται μεγάλες καταστροφές και για αρκετές δεκαετίες φέρει τα σημάδια της παρακμής, της εγκατάλειψης, ίσως και της πλήρους ερήμωσης. Μετά την ανοικοδόμηση της ακρόπολης (1425) ο χώρος της χερσονήσου γίνεται ουσιαστικά ένα κάστρο με αποκλειστικά στρατιωτικό χαρακτήρα.
Υπηρεσιακή Μονάδα: 12η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Τηλέφωνο:+302510224716