Το νησί της Σαμοθράκης αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό κέντρο όλου του Αρχαίου Κόσμου της Μεσογείου χάρη στη φήμη του Ιερού των Μεγάλων Θεών και το Μυστηριακό χαρακτήρα της λατρείας τους. Οι Μεγάλοι θεοί ονομάζονται Κάβειροι ενώ το ιερό τους σώζεται στην αρχαία πόλη στη θέση «Παλαιόπολη», στα βόρεια του νησιού. Οι Κάβειροι ήταν θεότητες της ελληνικής μυθολογίας προερχόμενοι από πρωτοελληνική πελασγική θρησκεία. Λέγονταν επίσης και «Μεγάλοι θεοί». Οι θεοί αυτοί ήταν τέσσερις ή κατ΄ άλλους τρεις και ταυτίσθηκαν άλλοτε με τον Δία, την Αθηνά, την Δήμητρα και άλλοτε με τον Ήφαιστο ως «Αξιόκερσος», την Δήμητρα ως «Αξίερος» την Περσεφόνη ως «Αξιόκερσα» και τον Ερμή ως «Καδμίλος» ή «Κασμίλος».Άλλοτε παρουσιάζονταν ως γιοι και κόρες του Δία, άλλοτε του Ηφαίστου εκ της Καβείρας κλπ. Κύριο χαρακτηριστικό όμως των Θεοτήτων αυτών ήταν ότι λατρεύονταν δια μυστηρίων, δηλαδή κατόπιν μύησης, στις οποίες δεν έλειπε ποτέ η Δήμητρα και ότι δεν τους προσφωνούσαν με τα ονόματά τους αλλά απλώς ως θεούς (μεγάλους, δυνατούς και ισχυρούς). Δεν θα πρέπει να φανεί παράδοξο ότι η χριστιανική προσφώνηση του Θεού ως «Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος ..κλπ» πολύ πιθανόν να προέρχεται από τη προσφώνηση των Καβείρων. Εστία της λατρείας αυτών ήταν κυρίως η Σαμοθράκη, νησιά του βορείου Αιγαίου (Ίμβρος, Λήμνος και Θάσος) και οι Θρακικές και Μακεδονικές ακτές. Αργότερα ιερά των Καβείρων βρίσκονται και στη κυρίως Ελλάδα όπως στη Βοιωτία παρότι από τους Έλληνες ποιητές πρώτος τους αναφέρει ο Πίνδαρος που «μυημένοι» στα μυστήριά τους φέρονται οι περισσότεροι ήρωες του Τρωικού Πολέμου αλλά και αργότερα στους ιστορικούς χρόνους οι Βασιλικές οικογένειες της Μακεδονίας. Σύμφωνα με την παράδοση πατέρας τους ήταν ο Ήφαιστος και μητέρα τους η Κάβειρα. Εκτός από θεότητες της φωτιάς θεωρούνταν και υπόγειοι δαίμονες, επειδή ενεργούσαν απο τα βάθη της γής ως /Μεσίτες/ θεοί. Ονόματα των Καβείρων που σώθηκαν: Αξιόκερσος, Αξίερος, Αξιόκερσα και Καδμίλος ή Κάδμιλος ή Κασμίλος. Σήμερα, τους καλοκαιρινούς μήνες, προς τιμήν των αρχαίων γνωστών δρώμενων, ο Δήμος Σαμοθράκης διοργανώνει πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις και επιστημονικές διοργανώσεις